Het doel van aikido is om bepaalde instinctmatige reacties, zoals bijvoorbeeld vechten of tegenwerken, te overwinnen door het trainen van subtielere of meer verfijnde reflexen. Aikido is gebaseerd op het principe dat zacht het harde controleert en het beweeglijke verstarring overwint.
Het is niet alleen de kern van aikido, maar bepaalt tegelijkertijd de aantrekkingskracht ervan. In aikido ben je bezig met het leren omgaan van je innerlijke energie als tegenhanger van puur fysieke kracht. Het accent komt uiteindelijk op het aankweken van de juiste mentale houding als basis voor de meest efficiënte verdediging. Een reeks van drie zelfverdedigingslessen voor 6VWO op het Kalsbeek college in Woerden. De groep bestaat uit achttien jongens en meisje van rond de zeventien jaar. Sommigen zijn iets ouder. De eerste les geef ik een korte toelichting over aikido. Ze kijken me allen verwachtingsvol aan. Bij de warming-up vallen hier en daar wat mensen om bij de rek- en strek oefeningen. Er wordt hartelijk om gelachen onder elkaar. We beginnen de eerste les met het zwaard. Een grote onhandige kromme stok, zo ervoer ik het ook de eerste les. De kern van de reeks van drie was het oefenen van de basis beweging irimi-tenkan. We praktiseren dit ook klassikaal droog tussendoor.
De tweede les ben ik met het houten mes aan de slag gegaan. Een stukje spannender. De warming-up ging al een stuk beter. Dan allen met elkaar tegelijk stoten en de basisbeweging van de aanval oefenen. Eerst alleen voeten en handen. Daarna natuurlijk de aanvalskreet ‘kiai’ erbij. Bedoeling van deze kiai is om de concentratie van de aanvaller te verstoren voor een kort moment. De eerste kiai is bij iedereen luid en duidelijk, maar het zwakt gaandeweg al snel weer af. Energie produceert geluid als het losgelaten wordt. De kiai is daarom niet zomaar een schreeuw. Het leert je in aikido om goed te ademen en mentaal te focussen. De derde ronde vraag ik om hun energie op een andere manier te managen en gedurende de hele rit de kiai constant te krijgen. Ik ga onverwachts door tot twintig, dat gaat prima zo. Het is een hele toffe groep om mee te werken. Goede werklust en best wel serieus. De jongens en meisjes kunnen onderling goed met elkaar overweg. Als ik vraag om te mixen in de groep is er geen gemopper, maar zoeken koppels elkaar gauw op. Als sommigen het voor moeten doen voor de klas om te demonstreren aan elkaar wat ze geleerd hebben, roept er een: ah, een steekproef. Heel scherp opgemerkt, lach ik hem toe als we naar de mat lopen.
De laatste les is op vrijdag 13 november. We herhalen technieken en ik leg uit dat het leren meebewegen met de aanvallende energie gaat vanuit drie elementen: cirkel, driehoek en vierkant. Het ingaan (irimi) en draaien (tenkan) zou je opgeteld bij kunnen zien als een cirkel. Ik refereer naar de eerste twee lessen waar we deze beweging hebben beoefend. In het geval van de cirkel krijgt de aanvaller feitelijk een soort korte rondleiding rondom jouw centrum. De driehoek komt mooi naar voren bijvoorbeeld bij onze eerste klemtechnieken ikkyo. Het vierkant etaleer ik aan de hand van de vier richtingen worp (shiho nage). Ideaal gezien wordt in aikido een aanval nooit geblokkeerd, maar altijd gekeerd of omgeleid met als bedoeling de tegenstander naar een veiligere plek te leiden. Aikido is het principe van geen verzet bieden. Het afleren van de eerste instinctieve vecht reacties. Dat principe is de ware overwinning, want het is een overwinning op jezelf. Dat maakt dat je leiding kunt geven aan jezelf en aan je emoties. Dat is het hogere doel van aikido. Een kort rondje hoe de deelnemers het ervaren hebben en of dit was wat ze vooraf hadden verwacht? ‘Erg leuk,’ geven ze terug. Een ander vertelt dat hij eerst dacht dat aikido ging over vechten, maar in deze reeks was wel duidelijk geworden ‘dat eerder het tegenovergestelde het geval is.’
Meer informatie
Voor vragen over dit bericht kan contact worden opgenomen met Peter van Lier van Aikido Groene Hart (info@aikidogroenehart.nl).
